Sucha skóra jest powszechnym problemem towarzyszącym ludziom bez względu na wiek czy płeć. Występuje ona nie tylko w obrębie twarzy a również na skórze całego ciała z wyszczególnieniem obszarów dłoni , stóp, kolan czy łokci. Często mylona jest ze skórą odwodnioną. Odczucie szorstkości, ściągnięcia, łuszczenie, zmniejszenie elastyczności, a także szczypanie, zaróżowienie i skłonność do podrażnień są jednymi z licznych odczuć jakie towarzyszą osobom posiadającym ten typ skóry.
Gdy w skórze występuje deficyt wody, a naturalna warstwa ochronna jaką jest płaszcz hydrolipidowy jest uszkodzona, nie stanowi ona pełnej ochrony przed czynnikami zewnętrznymi. Prowadzi to do przyspieszenia starzenia się skóry oraz wystąpienia przedwcześnie zmarszczek. Dlatego o taki typ skóry należy dbać w wyjątkowy sposób. Pielęgnacja nie powinna ograniczyć się wyłącznie do domowych sposobów, które mogą okazać się niewystarczające. Bardzo ważna jest współpraca ze specjalistami, którzy dobiorą odpowiednią pielęgnację gabinetową w celu przywrócenia prawidłowego poziomu nawilżenia skóry, nie tylko ją odżywiają, a także zabezpieczą przed nadmierną ucieczką wody.
Skóra stanowi fizjologiczną barierę odgraniczającą organizm od środowiska zewnętrznego. W stanie fizjologicznym prawie 20% wody znajdującej się w ustroju związana jest właśnie w skórze, z czego od 60% do 70% występuje w skórze właściwej. Aby bariera naskórkowa mogła prawidłowo funkcjonować, zawartość wody w warstwie rogowej (wierzchnia warstwa naskórka) nie może być niższa niż 10%. Jeżeli nie zostanie zachowana ta prawidłowość osłabi to wzajemne przyleganie do siebie kornetocytów (komórek skóry) w warstwie rogowej naskórka i spowoduje nieprawidłowe złuszczanie.
Podstawową przyczyną problemu suchej skóry u osób zdrowych jest zmniejszenie ilości powierzchniowych lipidów, często z współistniejącym niedoborem naturalnego czynnika nawilżającego NMF (ang.Natural Moisturizing Factor).
Poziom nawilżenia skóry uzależniony jest od najbardziej zewnętrznej warstwy naskórka - warstwy rogowej (stratum corneum) jak również znajdującego się na jej powierzchni płaszcza hydrolipidowego (PTS) i wydzieliny gruczołów łojowych.
Płaszcz hydrolipidowy tworzy swoistą barierę okluzyjną, zapobiegającą przeznaskórkowej utracie wody (TEWL). Jest mieszaniną diglicerydów, triglicerydów, wosków, wolnych kwasów tłuszczowych, skwalenu. Bardzo ważnym elementem składowym są także ceramidy które w szczególny sposób wpływają nie tylko na spoistość i szczelność naskórka, jak również spełniają rolę przekaźników międzykomórkowych.
Na powierzchni naskórka można także wyróżnić lipidy sebum, które są produkowane przez gruczoły łojowe. Za wzrost jego wydzielania odpowiada dihydrotestosteron.W skład sebum wchodzą wolne kwasy tłuszczowe, woski, cholesterol i jego estry, oraz skwalen wykazujący działanie bakterio- i grzybobójcze.
Warstwa rogowa utrzymuje swoje nawilżenie na stałym poziomie dzięki naturalnemu czynnikowi nawilżającemu (NMP) stanowiący grupę substancji higroskopijnych, pozwalającym komórkom naskórka (korneocytom) wiązać wodę. Składa się z mieszaniny aminokwasów, PCA, mocznika, melczanów, cukrów oraz składników mineralnych.
Gdy występuje nieprawidłowy metabolizm lipidów powierzchniowych, obniżenie całkowitej ilość NMF w warstwie rogowej skutkuje to wystąpieniem objawów związanych z suchością skóry.
Odpowiedni poziom nawilżenia skóry determinuje prawidłowe napięcie tkankowe, które zależy zarówno od odpowiedniej ilość dostarczanej wody z zewnątrz i z wewnątrz, a także od jej zdolności do zatrzymywania w skórze.
Skóra sucha jest bardziej podatna na niekorzystny wpływ czynników zewnętrznych jak temperatura, wiatr, mikrouszkodzenia, drobnoustroje, promieniowanie UV, detergenty czy wodę. Często występuje nadwrażliwość ze względu na zmniejszenie tolerancji na czynniki egzogenne. Nieprawidłowa pielęgnacja domowa i gabinetowa może także przyczynić się do jej powstania.
Ten rodzaj skóry może występować u każdego człowieka, niezależnie od płci, wieku, pierwotnego typu skóry i może ulegać nasileniu wraz z wiekiem.
Suchość skóry występuje również w przebiegu schorzeń dermatologicznych: łuszczyca, AZS, kontaktowe zapalenie skóry czy rybia łuska. Często współistnieje w przebiegu wielu chorób ogólnoustrojowych jak cukrzyca, niedoczynność tarczycy, niewydolność nerek itd. A także w przypadku częstych biegunek, wymiotów, gorączki, zaburzeń gospodarki hormonalnej oraz fazy cyklu miesiączkowego u kobiet. Nie można zapomnieć również, że jest ona stanem towarzyszącym fizjologicznemu starzeniu się skóry.
Przyczynami nadmiernej suchości skóry prócz czynników osobniczych wpływają również czynniki środowiskowe jak przebywanie w klimatyzowanych lub ogrzewanych centralnie pomieszczeniach, nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV, niedobory witamin, kontakt z niską temperatura oraz narażenie skóry na wpływ związków toksycznych czy alergizujących.
Jak powinna wyglądać pielęgnacja skóry suchej?
Częstym błędem popełnianym w pielęgnacji skóry suchej jest przekonanie, że wymaga ona jedynie nawilżenia z zewnątrz. W przypadku takiego postępowania, wytwarzanie tłuszczu jest jeszcze bardziej ograniczone, a skóra staje się jeszcze bardziej przesuszona. Dlatego bardzo ważne jest prawidłowe odżywianie, dieta bogata w składniki poprawiające kondycję skóry oraz spożywanie odpowiedniej ilości wody.
Kosmetyki stosowane w domu powinny działać zarówno nawilżająco jak również pomóc w utrzymania wilgoci w skórze. Należy unikać preparatów z dużą ilością środków zapachowych i konserwantów. Substancje wykorzystywane w kosmetykach mają działanie okluzyjne stanowiące fizyczną barierę dla odparowania wody (woski, oleje), humektanty o silnych właściwościach higroskopijnych(kwas hialuronowy, mocznik, gliceryna, aminokwasy, mleczany i glikole, składniki syntetyczne bądź roślinne uzupełniające lipidy w skórze(ceramidy, cholesterol, biooleje), substancje ułatwiające degradację korneodesmosomalną( kwas laktobionowy, polihydroksykwasy) a także emolienty.
Zabiegi dla skóry suchej
Mając świadomość, że skóra sucha szybciej się starzeje, w celu pozbycia się dyskomfortu ściągniętej i łuszczącej się skóry nie zawsze wystarczy pielęgnacja domowa. Często nieodzownym elementem są zabiegi z zakresu kosmetologii czy medycyny estetycznej. Zabiegi pielęgnacyjne mają za zadanie zadbać o prawidłowy,zdrowy wygląd naskórka, nawilżyć, a także odbudować płaszcz wodno-tłuszczowy. Warto wspomóc skórę zabiegami zakresu medycyny estetycznej jak mezoterapia uzupełniając niedobory kwasu hialuronowego.